Oké, we zijn eindelijk zover. De bakfiets is voldoende ingeburgerd. Laten we de evolutie bekijken, en bespreken welke verschillende soorten bakfietsen er bestaan.
De bakfiets bestaat al een tijdje en is de laatste tien jaar steeds populairder geworden. In de afgelopen twee jaar hebben we de adoptieratio zien versnellen. Bakfietsen, of elektrische fietsen in het algemeen, zijn populair geworden. We zien nu ook dat alle fietsmerken een eigen variant maken.
De elektrische fiets is een volwaardig alternatief voor de auto aan het worden. Dit betekent ook dat we, naast de elektrische fiets, verschillende soorten fietsen zien verschijnen. Cargofietsen en speed pedelecss zijn zeer populair. Cargofietsen bieden een alternatief voor vrachtvervoer of het vervoeren van kinderen, terwijl de speed pedelec dient als individueel vervoermiddel voor woon-werkverkeer.
Maar hier gaan we dus dieper in op de verschillende soorten bakfietsen. Bakfietsen maken deel uit van de categorie cargofietsen en hebben meestal een Long John-ontwerp. Dit betekent dat er een lang voorstuk is tussen het voorwiel en het stuur.
Als de laadruimte achterin is geplaatst, hebben we het eerder over een trike. Er bestaan echter verschillende soorten bakfietsen en met de komst van al deze nieuwe modellen, is het de hoogste tijd om deze eens duidelijk in kaart te brengen.
Snel zoeken
1. Traditionele Long John ontwerp op twee wielen
We beginnen bij de varianten waar we zeker van zijn: de bakfiets in Long John-ontwerp. Dit ontwerp dateert van lang geleden en wordt gezien als de traditionele of klassieke manier om een bakfiets vorm te geven.
De bak bevindt zich tussen het voorwiel en de bestuurder. Dit is in dit geval, zoals meestal bij deze ontwerpen, gebaseerd op twee wielen. In het Frans noemen we deze de “vélo-cargo biporteur”.
In Nederland, waar de bakfiets al zo lang bekend is, gebruiken we natuurlijk gewoon het woord ‘bakfiets’. Dit woord heeft zelfs zijn weg gevonden naar de Verenigde Staten, waar ze nog steeds niet echt een specifieke benaming hebben voor deze unieke vorm van cargofiets. Daar noemen ze het ook bakfiets, of ze zoeken in ieder geval online naar de term ‘bakfiets’. Uiteraard zal de term wellicht iets veranderen en uiteindelijk dagelijks bekendstaan als een ‘long john’ of een andere veramerikaanste versie van het woord, een verbastering, zogezegd.
Wat meer over het ontwerp: het heeft twee wielen, één lang frame dat hier tussen past, en is meestal gemaakt uit één massief stuk of twee aan elkaar geschroefde stukken. Een monocoque-ontwerp, zoals we dat noemen wanneer het uit één stuk bestaat, zien we bijvoorbeeld terug op de Riese & Müller Paxter II. Deze bakfietsen zijn voorlopig nog het populairst.
Wat voor auto is een bakfiets?
Je kunt dit soort bakfiets het beste vergelijken met een stationwagon of een MPV, waarin je meerdere kinderen en wat bagage kunt vervoeren. Daarom is de bakfiets ook zo populair, omdat het wordt gezien als een alternatief voor de auto. De capaciteit voor twee kinderen of de grootte van de bagageruimte is dan ook een groot voordeel. Het nadeel is uiteraard dat ze wat lang kunnen zijn en zwaar kunnen aanvoelen. Ook is de draaicirkel niet iets om over naar huis te schrijven.
2. Driewieler bakfiets
De overstap naar een derde wiel is een logische stap: driewieler bakfietsen komen in twee basistypen voor. Laten we eerst kijken naar het ontwerp met de laadruimte voorin.
Bij een Long John bevindt de bak zich tussen het voorwiel en de bestuurder, terwijl bij een driewieler de bak tussen de twee voorwielen in valt. Dit ontwerp is mogelijk nog traditioneler of klassieker dan de bi-porteur of tweewielerbakfiets. Je kent dit type waarschijnlijk nog van de ijsverkoper of de hotdogkraam op een druk, autovrij stadsplein.
Deze bakfietsen zijn breder en iets onhandiger; ze sturen minder gemakkelijk en bieden een minder authentiek fietsgevoel. Echter, voor veel mensen is de drempel om een bakfiets te gebruiken lager wanneer zij weten dat ze kunnen rekenen op het evenwicht van drie wielen. Laten we voorlopig even terzijde laten dat dit type bakfiets sneller kan kantelen, want er zijn ook modellen met een anti-kantelmechanisme.
De driewieler bakfietsen zijn populair onder bakfietsers die een vervoermiddel zoeken voor hun hond. Kinderen kunnen zich aanpassen aan de bewegingen van een Long John, maar een hond zou er waarschijnlijk gewoon uitspringen, dus hier is de driewieler een logische keuze.
Als je meer dan twee kinderen moet vervoeren en het wordt wat krap in de tweewielerbakfiets, dan kan of is een bakfiets met drie wielen een betere keuze. Onthoud wel dat je volgens de Belgische wetgeving niet op het fietspad mag rijden als je bakfiets, inclusief wielen, breder is dan één meter.
Omdat bakfietsen nog in een vroege fase van adoptie zaten en veel pioniers gekozen hebben voor de tweewielerbakfiets, denken wij dat de markt voor driewielers nu nog meer op gang zal komen.
Bakfietsen met kantel- en stuurmechanisme
Binnen deze categorie heb je ook twee ontwerpen, of eigenlijk twee technieken, maar je zou het ook twee prijsklassen kunnen noemen: die met een kantelsysteem en die zonder kantelsysteem.
Een bakfiets met kantelsysteem, een driewieler met kantelsysteem, zorgt ervoor dat de bak tijdens het nemen van een bocht gestabiliseerd wordt. Dit concept is niet nieuw; de MK1e, is ons al bekend, maar we zien nu steeds meer bakfietsen met een vergelijkbaar systeem verschijnen. Ergens is dit logisch, aangezien de autosector zich richt op fietsen en bakfietsen dus steeds meer op auto’s gaan lijken.
De driewieler bakfiets als type auto
Hoe dan ook, driewielerbakfietsen zijn de ware monovolumes onder de bakfietsen. Ze bieden extra laadruimte of volume en maken het mogelijk om 2 tot wel 6 kinderen mee te nemen. Een monovolume wordt soms ook een 7-zitter genoemd: 6 kinderen plus 1 volwassene zou dus een 7-zitter bakfiets zijn. Ze komen niet vaak voor, of toch niet in België, maar in Nederland zie je ze af en toe gebruikt worden door crèches of kleuterscholen.
3. Driewieler Trike
Bij een driewielerbakfiets met de bak achteraan spreken we over een trike ontwerp. In plaats van de bak aan de voorkant, plaatsen we deze dus aan de achterkant, waardoor we het niet echt meer een bakfiets noemen, maar eerder een trike, zoals de term ook in het Engels wordt gebruikt.
Een trike biedt enkele voordelen. Zo is het evenwicht bijvoorbeeld beter als je slechts één voorwiel hebt en twee achterwielen. En omdat in de meeste gevallen beide achterwielen gezamenlijk worden aangedreven, heb je ook meer grip bij het accelereren. Let wel op, minder gewicht voorin is meer kans op een wheelie (waar het voorwiel omhoog gaat bij het optrekken). Een goed ontwerp met perfecte gewichtsverdeling is dus belangrijk.
Afhankelijk van het ontwerp – of je nu kantelende voorwielen hebt of een kantelend ontwerp – kan het zijn dat je iets minder rijcomfort ervaart, of eerder dat de rijstijl minder agressief en minder snel is. Maar goed, de premium modellen zijn hier wel op aangepast.
Trikes kunnen dus een aantrekkelijke keuze zijn, maar zijn tot nu toe enigszins onder de radar gebleven. Het enige echte trike model dat we hebben zien doorbreken, is de recente Cube Hybrid Trike.
Trikes vergelijken met de autosector
Als we de trike-bakfiets vergelijken met de auto-industrie, dan denk ik dat personenvervoer, bijvoorbeeld taxi’s, de grootste en meest logische doelgroep van deze trikes wordt. Ook hiervoor moet een alternatief voor de auto bestaan en een trike is eigenlijk niets nieuws onder de zon.
In Azië is bijvoorbeeld vrijwel elke Tuk-Tuk in trike-ontwerp. Het is dus logisch dat wij dit concept ergens zullen overnemen en zullen genieten van de kracht op het achterwiel om twee personen achterin te vervoeren.
Voorlopig zijn dit nog voornamelijk kinderen, vanwege de beperkte kracht van de motor, maar in de toekomst kunnen dit wellicht meer personen worden.
4. Compacte mini-bakfietsen
De compacte bakfiets, dat is eigenlijk ook de aanleiding voor dit artikel over de verschillende soorten bakfietsen. Alle andere typen bakfietsen bestaan namelijk al een tijdje, en wij zijn fan van nieuwe ontwerpen en merken die durven te innoveren. Enkele jaren geleden kwamen we de Muli-ST tegen, een Duits merk dat een opvouwbare bakfiets heeft ontworpen.
Niet groter dan een normale fiets, maar voorin toch een handige bak die ruimte biedt voor spullen en zelfs twee kinderen kan dragen. Perfect voor stadsgebruikers, en voor ons was dit een teken van de evolutie die de markt nog moest doormaken.
Wanneer een merk zoals Riese & Müller, dat al een heel arsenaal aan bakfietsen en elektrische fietsen produceert en de markt stilaan begint te domineren, zich met de Carrie ook richt op een soortgelijk ontwerp als de Muli, dan bevestigt dit het algemene vermoeden.
Er is ook ruimte voor bakfietsen in de stad. En zodra we deze markt gaan aanboren, creëren we een hele nieuwe vraag. Dit weet ook Riese & Müller, dat de markt van de bakfietsen toch al grotendeels domineert, al moeten ze hier en daar wat concurrentie tolereren.
Niet alleen bakfietsen worden innovatiever met hun laadruimte, compacter van formaat en meer aangepast voor stadsgebruik, ook andere soorten cargofietsen worden aangepast en zelfs opnieuw uitgevonden. Neem bijvoorbeeld de Ca go CS, een briljante uitvinding die een hele nieuwe categorie van fietsen creëert.
Compacte bakfietsen als alternatief voor auto’s
Als we weer op zoek gaan naar een autometafoor, dan zijn de compacte bakfietsen te vergelijken met mini SUV’s. Het zijn compacte stadsauto’s met extra laadruimte. Je kunt ze niet echt vergelijken met mini’s of Smart auto’s, aangezien dat eerder de vouwfietsen zouden zijn binnen deze analogie.
Light Electric Vehicles of LEV’s (B2B)
Dan is er nog één categorie die we niet mogen vergeten, en dat zijn de equivalenten van de bestelbusjes die altijd dubbel geparkeerd staan in de straten van de stad. Nee, grapje. Ook in de wereld van bakfietsen bestaan er dus varianten voor zakelijk gebruik, al hebben we deze nog niet echt volop in actie gezien.
De Business-to-Business (B2B) potentieel is nog niet volledig op gang gekomen, grotendeels omdat dit vaak hand in hand gaat met wetgeving, subsidies en verplichte aankopen voor ondernemingen. Zolang de steden niet volledig elektrisch of autovrij worden, zullen deze ‘busjes’ waarschijnlijk nog even op zich laten wachten.
Let wel, we hebben al heel wat van deze cargofietsen zien staan op grote fietsbeurzen, zoals Velofollies. Ze worden dus wel degelijk ontworpen en gefabriceerd, met de komst in het vooruitzicht. Het is eigenlijk gewoon wachten tot de productie echt op gang komt, wanneer er meer geld naar deze sector begint te vloeien. Deze ontwikkelingen laten zien dat er een duidelijke vraag en ruimte is voor het innoveren binnen de cargofietswereld, ook op het zakelijke front.
