Na Nederland is het aan België. Fatbikes zijn populair, ze zijn in trek en ze overspoelen de markt; van goedkope, geïmporteerde Chinese modellen tot Nederlandse fatbikemerken die op zoek gaan naar regels en wetgeving om hun markt te beschermen. In dit artikel bekijken we de wetgeving rondom fatbikes in België, omdat hier veel vragen over zijn.

Weet, wanneer je dit artikel leest, dat een fatbike gezien wordt als een gewone elektrische fiets en dat al deze regels van toepassing zijn. Er zijn geen specifieke fatbikeregels of wetten. Wel weten we dat je op deze fietsen vaak sneller gaan, ze zijn soms (te) eenvoudig op te voeren.

Wat is een fatbike?

Een fatbike, of ‘fat tire’ zoals het in het Engels wordt genoemd, is een fiets met extra dikke banden. Vreemd, toch? Maar het geeft wel beter beeld. Officieel is een fatbike een fiets met banden breder dan 4 inch, wat overeenkomt met 10 centimeter.

Als je band kleiner is, dan is het geen fatbike. Is je band groter, dan valt de fiets binnen de categorie fatbikes. Omdat er geen strikte regels zijn, wordt een fiets met dikke banden vaak gewoon een fatbike genoemd, onafhankelijk van de 4-inch-regel.

Een fatbike kent ook diverse ontwerpen, verschillende soorten fatbikes. Sommige lijken ongelofelijk veel op ‘bommetjes’, maar er bestaan ook doorsnee elektrische fietsen of mountainbikes met grote fatbike wielen. De term fatbike is dus een verzamelnaam voor alle elektrische fietsen met dikke banden.

Speciale regels of wetten voor fatbikes in België of Nederland

Nee, voor een fatbike dezelfde regels of wetgeving als een normale elektrische fiets:

• Geen minimum leeftijd
• Geen rijbewijs nodig
• Geen kenteken, COC, inschrijving of verzekering
• Geen helmplicht
• Max 250 watt & 25 kilometer per uur
• Geen smartphone gebruik (al rijdend)
• Geen verdovende middelen gebruiken

Een familiale verzekering of burgerlijke aansprakelijkheid is wel aangeraden, je blijft verantwoordelijk voor schade als je de verkeersregels overtreed.

In Nederland ontstond de fatbike-hype door de helmplicht op gemotoriseerde scooters tot 25 km/u. In Nederland draagt men niet graag een helm en omdat dit niet nodig is op een elektrische fatbike, heeft deze markt dit volledig ingepalmd. Dit zorgde er ook voor dat de fatbike voldoende geëvolueerd is en dat er echt goede kwalitatieve fatbikes op de markt kwamen.

De fatbike is uitgegroeid tot een volwaardig alternatief voor een typische elektrische fiets, maar er blijft nog veel van die goedkope ‘bucht’ over. En daar zit het gevaar. Deze veroorzaken enkele problemen.

Wat is dan het probleem met de e-fatbike?

Wel, de nieuwste modellen van gerespecteerde fatbike merken voldoen aan alle regels en wetten. Ze zorgen ervoor dat de motor niet te krachtig is en dat de gebruiker deze niet zomaar op kan voeren.

Dat is vaak het geval met de goedkopere fatbikes. Deze worden veelal aangeschaft, niet als echt alternatief of als vorm van mobiliteit, maar eerder als speelgoed, een gadget, of iets om op korte termijn van te genieten, zonder oog voor de lange termijn.

(Te) goedkope modellen

Deze ‘brommertjes’ zijn goedkoop, waardoor ze snel en in grote aantallen gekocht worden. Op het eerste gezicht lijkt er weinig mis mee. De batterij houdt het misschien iets minder lang vol en de motor heeft minder sensoren, maar verder merk je er weinig van.

De gebreken zijn vaak subtieler. Een frame dat schokken niet goed aankan en op den duur kan breken. De batterij die zijn capaciteit verliest en na een jaar geen lading meer heeft. Of het gebruik van goedkope materialen voor onderdelen die eigenlijk kwalitatief moeten zijn, zoals de spaken van je wielen of de hendels die bepaalde onderdelen vasthouden. Als deze loskomen, begint alles te rammelen en valt de fiets binnen de kortste keren uit elkaar.

Fatbike verzekeringen in Nederland

In Nederland is er nog een bijkomend probleem. Omdat fatbikes zo populair zijn geworden, zijn er ook criminele organisaties actief die ze georganiseerd stelen. Ze worden snel en makkelijk gestolen en je vindt ze ook nooit meer terug.

Daarom is er momenteel geen enkele verzekering in Nederland die nog een fatbike wil verzekeren tegen diefstal, tenzij deze is uitgerust met een GPS-tracker. Er zijn momenteel nog niet veel fatbikes die over zo’n tracker beschikken. Voorlopig kennen we LaSouris, Astonic en PhatFour, die hier al op inspelen. Maar de andere merken zullen snel volgen.

De regels die (ook) gelden voor Elektrische Fatbikes

Wel, dezelfde als voor de elektrische fiets:

Het belangrijkste is dat de motor niet meer dan 250 Watt aan kracht mag produceren. Al kan dit soms tijdelijk hoger zijn bij piekmomenten.

De fiets mag ook niet sneller gaan dan 25 km per uur. Vanaf dit punt moet de elektrische ondersteuning uitschakelen. De elektrische componenten mogen vanaf dit punt geen steun meer bieden.

Daarbuiten is het uiteraard verplicht om verlichting op de fiets te hebben, dus een voor- en achterlicht, maar ook reflectoren. Deze zijn verplicht, al wordt hier nauwelijks naar gekeken. Vaak staan ze ook niet standaard op de fiets, maar worden ze meegeleverd voor wie die schitterende dingen toch wil gebruiken.

Daarbuiten zijn er geen regels. Een helm is niet verplicht. Er zijn geen beperkingen op het gewicht dat de fatbike mag dragen, of het aantal personen. Al wordt het niet aangeraden om met meer dan twee personen op een fatbike te gaan zitten.

Fatbikes, legaal of illegaal

Nee, ze zijn (voorlopig) volledig legaal, maar zorgen eenvoudigweg voor problemen op de weg, bij de politie en bij de merken die dit op een correcte manier willen aanpakken. Door al die shortcuts te nemen, zal men uiteindelijk opgescheept zitten met een berg aan Chinese fatbikes. En dat is niet de bedoeling.

Er moet dus nagedacht worden over de lange termijn van deze voertuigen, hoe kwaliteit hierin een rol moet spelen, wat de Europese normen zijn voor de import van dergelijke fietsen en wat gedaan kan worden – of beter gezegd, wie de verantwoordelijkheid moet dragen voor modellen die veel te makkelijk zijn op te voeren.

Een merk zou kunnen proberen die verantwoordelijkheid te ontlopen omdat de motor vaak van een leverancier afkomstig is. Maar toch moet het niet zo eenvoudig zijn als twee knopjes indrukken, een standaardcode invoeren en de snelheid naar eigen inzicht opdrijven.