In het hart van Europa ligt België, een land dat bekend staat om zijn chocolade, bier en, steeds meer, zijn (e)fietscultuur. Maar hoe veilig is het om te fietsen in de Belgische straten? Naar onze mening kan de infrastructuur (veel) beter, al zijn we blij dat eraan gewerkt wordt.
Laten we de recente statistieken en trends rond fietsveiligheid in België en Europa beschrijven.
De Europese Context
Volgens de Europese Commissie zijn fietsers en voetgangers de meest kwetsbare weggebruikers. In 2019 waren fietsers goed voor 8% van alle verkeersdoden in de EU.
Hoewel het totale aantal verkeersdoden in de EU tussen 2010 en 2019 met 24% is gedaald, is het aantal fietsdoden in diezelfde periode slechts met 5% gedaald. Dit toont aan dat er een dringende behoefte is aan verbeterde veiligheidsmaatregelen voor fietsers op Europees niveau.
Snel zoeken
De Belgische fietsstatistieken
De algemene verkeersveiligheid in België heeft in de loop der jaren verbeteringen gezien, maar dit geldt niet voor fietsers.
In 2022 stierven er meer dan 100 fietsers binnen 30 dagen na een verkeersongeval. Dit is een cijfer dat sinds 2010 niet meer zo hoog is geweest. Dit is des te verontrustender gezien het feit dat het totale aantal verkeersdoden in België in 2022 met 8% is gestegen ten opzichte van 2021.
Deze stijging kan deels worden toegeschreven aan het feit dat er meer fietsers op de weg zijn, maar het aantal ongevallen is nog steeds onevenredig hoog.
Daarnaast zijn de meeste fatale ongevallen betrokken bij fietsers ouder dan 50 jaar, waarbij 37% van de slachtoffers 70 jaar of ouder was. Veel van deze ongevallen betroffen elektrische fietsen.
Elektrische Fietsen: Een Zegen met nadelen
Elektrische fietsen hebben een revolutie teweeggebracht in de manier waarop we ons verplaatsen. Ze bieden een geweldige manier om je snel en zonder al te veel inspanning te verplaatsen. Ouderen, zwakkeren en zwaarderen kunnen nu even makkelijk fietsen. Er is meer mogelijkheid om buiten te zijn.
Dit allemaal met een toename van risico. In de statistieken voor elektrische fietsen in België zien we dezelfde trend als Europa. Bijna de helft van de fietsdoden (46%) was ouder dan 65 jaar, en bijna 4 op de 10 fietsers (39%) reed op een elektrische fiets ten tijde van het ongeval.
Ongelukken met elektrische fietsen zijn ernstiger dan die met gewone fietsen, met 11 doden per 1000 ongevallen voor elektrische fietsen in vergelijking met 7 doden per 1000 ongevallen voor traditionele fietsen.
E-steps: Veel valpartijen
Naast fietsen zien we ook een toename van het gebruik van e-steps. Ook zij verdienen een eigen categorie; ongevallen met de elektrische step in België. In 2022 waren er 1715 letselongevallen met e-steps, ofwel 5 per dag. Dit is een stijging van 63% ten opzichte van het voorgaande jaar.
Hoewel e-steps een handige manier van vervoer bieden, vooral in stedelijke gebieden, brengen ze ook nieuwe veiligheidsuitdagingen met zich mee. In Brussel zijn ongevallen met e-steps goed voor ongeveer 1 op de 6 letselongevallen (18%).
Fiets-verschillen tussen Vlaanderen, Wallonië en Brussel
In Vlaanderen daalde het aantal verkeersdoden met 7%, terwijl in Wallonië en Brussel een stijging werd waargenomen. In Brussel steeg het aantal doden van 6 naar 21, het hoogste aantal sinds 2018.
Relevante fiets statistieken in België:
- Fietsers vormen 8% van alle verkeersdoden in de EU in 2019.
- Het aantal verkeersdoden in de EU daalde tussen 2010 en 2019 met 24%, maar het aantal fietsdoden daalde slechts met 5%.
- Fietsers en voetgangers zijn de meest kwetsbare weggebruikers.
- In 2019 waren fietsers goed voor 8% van alle verkeersdoden in de EU.
- In 2022 stierven meer dan 100 fietsers binnen 30 dagen na een verkeersongeval in België.
- Dit is het hoogste aantal fietsdoden sinds 2010.
- 40% van degenen die binnen 30 dagen stierven, waren automobilisten, maar fietsers vormden nu 19% van de sterfgevallen.
3. Wegcode
- Het aantal doden op de Belgische wegen steeg in 2022 met 8% ten opzichte van 2021.
- 1 op de 3 verkeersdoden was een voetganger of een fietser.
- Het aantal fietsdoden steeg van 74 naar 95 in 2022, het hoogste aantal ooit.
- In Vlaanderen daalde het aantal verkeersdoden, terwijl in Wallonië en Brussel een stijging werd waargenomen.
- In 2022 waren er 1715 letselongevallen met e-steps, ofwel 5 per dag.
- 95 fietsers en 80 voetgangers kwamen om het leven in het Belgische verkeer in 2022.
… En heel Europa
Trend door de jaren heen:
-
- 1991: 7.845 doden
- 2001: 5.632 doden
- 2011: 2.495 doden
- 2021: 1.932 doden
Leeftijdsgroepen:
-
- Onder de 14 jaar: 3% van de doden
- 15-17 jaar: 2% van de doden
- 18-24 jaar: 8% van de doden
- 25-49 jaar: 32% van de doden
- 50-64 jaar: 27% van de doden
- 65 jaar en ouder: 28% van de doden
Geslacht:
-
- Mannen: 75% van de doden
- Vrouwen: 25% van de doden
Stedelijk vs. Landelijk:
-
- Stedelijke gebieden: 58% van de doden
- Landelijke gebieden: 42% van de doden
Gebruik van helmen:
-
- 21% van de dodelijk gewonde fietsers droeg een helm.
Betrokkenheid van alcohol:
-
- 25% van de dodelijk gewonde fietsers had een bloedalcoholgehalte (BAC) boven de wettelijke limiet.
Tijdstip van de dag:
-
- Overdag (6:00 – 21:59): 80% van de doden
- ‘s Nachts (22:00 – 5:59): 20% van de doden
Verdeling per maand:
-
- Januari: 6%,
- Februari: 5%,
- Maart: 7%,
- April: 8%,
- Mei: 9%,
- Juni: 9%,
- Juli: 9%,
- Augustus: 8%,
- September: 9%,
- Oktober: 9%,
- November: 7%,
- December: 6%
Deze statistieken bieden een uitgebreid overzicht van fietserdodelijke ongevallen in de EU, rekening houdend met verschillende factoren zoals leeftijd, geslacht, locatie, gebruik van helmen, betrokkenheid van alcohol en tijdstip van voorkomen.
Onze mening over deze fietsstatistieken
België staat voor een uitdaging als het gaat om de veiligheid van fietsers en andere kwetsbare weggebruikers. Terwijl de populariteit van fietsen en persoonlijke elektrische vervoersmiddelen blijft groeien, moeten beleidsmakers en burgers samenwerken om ervoor te zorgen dat de wegen veilig blijven voor iedereen.
Enerzijds is het probleem de infrastructuur. Wegen worden gedomineerd door auto’s en er is eigenlijk geen plaats voor fietsers. Dit is niet de fout van de autobestuurder of politici, het is onze geschiedenis. Onze beleidmakers weten dit, maar Belgische politiek gaat nu eenmaal (VERSCHRIKKELIJK) traag vooruit.
Het is tijd om actie te ondernemen en ervoor te zorgen dat fietsen in België veilig is. Meer infrastructuur, weg van de auto’s. Meer richtlijnen over fietslichten en duidelijkheid over de nood aan reflectoren.
En meer voordelen voor de mensen die de moeite doen om hun auto op te geven voor het grotere doel. Die autobestuurders dat altijd op fietsers vloeken snappen precies niet dat ze minder files hebben door ons.
